ضخامت mm 4-2، منشعب روی سطح زمین یا زیر زمینی، با برگ های رزت انتهایی و ساقه های رونده جانبی؛ برگ های رزت متعدد، صاف و براق تا دارای کمی کرک پراکنده به طول mm 5/0- 1/0؛ گوشوارک سبز رنگ، مثلثی-نیزه ای، نوک تیز، mm (5/2-) 2-5/1 (-1) × (16-) 15-10 (-8)، شرابه دار با شرابه های کوتاه، معمولاً به طول mm (1-) 5/0- 1/0؛ پهنک سه گوش تا قلبی شکل، cm (6-) 4-2 (-2/1) × (9-) 5-3 (-2)، در یک سوم پایینی پهن تر، حاشیه محدب، دندانه دار با (17-) 15-12 دندانه در هر طرف پهنک، قاعده قلبی شکل، ساقه های رونده خزنده، به ضخامت mm 1 و طول تا cm 30، با طول cm (5/7-) 3-2 (-1) بین گره ها، ± ریشه ای، گاهی اوقات نخی شکل؛ در سال دوم با برگ های رزت انتهایی و جانبی؛ برگ های ساقه روینده شبیه به برگ های رزت اما کوچکتر و پهنک اغلب دارای طول و عرض برابر یا عریض تر، سه گوش، کلیوی شکل، کمی قلبی با قاعده کم عمق.
گلهای برون زاد آور شدیداً بودار؛ از رزت های برگی یا از ساقه های رونده؛ دمگل گلهای برون زاد آور تا cm 10، صاف، به ندرت دارای کرک های کوتاه برگشته؛ با افزایش برگ ها در زمان گلدهی یا بدون افزایش؛ برگه به طول mm 5/0، معمولاً در نیمه پایینی دمگل؛ کاسبرگ تخم مرغی تا تخم مرغی- مستطیلی، نوک کند تا نوک کشیده، mm (3-) 2 × (10-) 7-6 (-5) شامل زایده، زایده به طول mm 2-1؛ گل بنفش، گلبرگ ها واژ تخم مرغی، گلبرگ های بالایی mm 6-5 × 12-9؛ گلبرگ های جانبی معمولاً در دهانه دارای موهای شفاف؛ گلبرگ مهمیز دار mm (10-) 8-5 × 21-15 بجز مهمیز؛ مهمیز بنفش، کمرنگ تر یا تیره تر از گلبرگ ها، به طول mm (4-) 3 (-2)؛ گلهای درون زاد آور به طول mm 3-1، روی دمگل خوابیده؛ کپسول سه گوش-کروی، به طول mm 8-5، پوشیده از کرک، با رنگ یا لکه های بنفش، روی دمگل خوابیده، ناشکوفا؛ دانه ها بیضوی mm 3-2، به رنگ کرم، زایده برجسته و سفید. [2n=20]
زمان گلدهی: اسفند تا اردیبهشت (گلهای برون زاد آور)؛ تابستان (گلهای درون زاد آور)
رویشگاه: خاک های مرطوب، حاشیه جنگل های برگ ریز.
پراکندگی جغرافیایی: قفقاز، شمال ایران، ترکمنستان
پراکندگی در ایران: شمال
بخشی از پراکندگی در شمال ایران: گلستان: گالیکش، 13307-GUH، میرزایی، فروردین 88؛ هزار جریب، 13308-GUH، محمدی، فروردین 88؛ ساری، 13312-GUH، نورانی، فروردین 88؛ پارک ملی گلستان، 13314-GUH، نظری، اسفند 87؛ مازندران: مسیر دهکده دلیر، 1-13445-GUH تا 13459-GUH، یوسفی، اردیبهشت 88؛ چالوس، دزدبن، 13446-GUH، یوسفی، اردیبهشت 88؛ بابل، مراتع کوهپایه سرا، 13284-GUH، ادبی، فروردین 88؛ گیلان: ماسال، 13305-GUH، عاصمی زاده، فروردین 88؛ رشت، 13316-GUH، موسی پور، فروردین 88؛ توتکابن، دلفک، 13317-GUH، آذری، فروردین 88؛ داماش، 13326-GUH، ایماندوست، -13329-GUH، تا 1-13329-GUH فروردین 88؛ 13327-GUH؛ امامزاده هاشم، 13328-GUH، 1-13330-GUH، 2-13330-GUH، ایماندوست، فروردین 88؛ داماش، 1-13329-GUH، تا 1-13329-GUH، ایماندوست، فروردین 88؛ سیاهکل، 13336-GUH، 13337-GUH، 3-13338-GUH، فلاحی، اسفند 87؛ فومن، 13339-GUH، خاکپور، اردیبهشت 88؛ لاهیجان، 13342-GUH، حقانی نژاد، اردیبهشت 88؛ 13347-GUH؛ 13348-GUH؛ لاکان، 13460-GUH، 13461-GUH، فلاحی؛ سنگر، 13466-GUH، نظامی وند، اسفند 87، لاهیجان، 13293-GUH، 13301-GUH، یوسفی- وافی، اسفند 88
Viola rupestris F. W. Schmidt
Schmidt, Abh. Boehm. Ges. Wiss. ser. 2, 1: 60 (1791). -Synonym: V. arenaria DC., Prodr. 1: 269 (1824).
گیاهانی همی کریپتوفیت، ریزوم دار، دارای ساقه گل دهنده چند ساله، کرکدار، دارای کرک های متراکم به طول mm 2/0- 0/1، به ندرت صاف؛ ریزوم عمودی یا مستقیم75، mm 3-2 ضخامت، گاهی اوقات منشعب زیر سطح خاک، پوشیده از گوشوارک های قدیمی، با برگ های رزت انتهایی؛ برگ های رزت 6-3 عدد؛ گوشوارک وسط ساقه، تخم مرغی کشیده تا مثلثی، نوک تیز، mm 2-1 × (8-) 6-4، شرابه دار با 6-4 شرابه باریک به طول mm 5/1-1، گاهی اوقات کرکدار؛ دمبرگ تا cm 5/5، پوشیده از کرک؛ پهنک قلبی شکل، mm (12-) 8-3 × (14-) 9-6 (-4)، سبز تا سبز تیره، صاف یا پوشیده از کرک های ریز متراکم، حاشیه کنگره ای بسیار ریز یا اره ای، قاعده قلبی شکل تا قلبی نوک بریده، رأس تقریباً نوک تیز تا نوک کند. ساقه هوایی قبل از گل دادن توسعه می یابد، مستقیم یا بالا رونده، تا cm 9، کرکدار یا صاف؛ گوشوارک های قاعده ای نیزه ای باریک، به طول mm 5/9- 5، ابتدا سبز، اما با مسن شدن تیره می شود، شرابه ها به سمت نوک گوشوارک کوتاهتر، اما یکسان با عرض گوشوارک در نقطه اتصال؛ دمبرگ تا mm 15 (در شاخه های تابستانه تا mm 25)، طول آن به سمت بالای ساقه کاهش می یابد، کرکدار یا صاف.
گل های برون زاد آور بی بو، از وسط یا بخش بالایی ساقه هوایی؛ دمگل کرکدار یا صاف، به طول تا cm 5، طویل تر از برگ های زمان گل دهی؛ برگه خطی- نیزه ای، گاهی اوقات شرابه دار، در نیمه بالایی دمگل؛ کاسبرگ تخم مرغی کشیده تا مثلثی، کرکدار یا صاف، کاسبرگ های بالایی mm 5/1 × 7- 4، کاسبرگ های جانبی mm 5/1 × 7- 5 (در هر دو مورد بدون زایده)؛ زایده تقریباً کامل تا مستطیلی، به طول mm 5/1- 1؛ جام گل mm 19-12 × 19- 5/11 در دید روبرو، در دهانه دارای مو های شفاف، گلبرگ مهمیز دار کمی محدب، mm 8-5/5 (-5/4) × 12-7 بجز مهمیز؛ مهمیز آبی تا بنفش روشن یا سفید مایل به سبز، صاف، نوک کند، به طول mm 5/1-1؛ خامه بدون زگیل. گل های درون زاد آور به طول mm 4-3؛ کپسول تخم مرغی-سه گوش، نوک کند، به طول mm 5/8 – 6، صاف یا پوشیده از کرک، شکوفا؛ بذر ها بیضوی، به طول mm 2- 5/1، قهوه ای روشن، زایده کوچک [2n=20].
زمان گلدهی: اردیبهشت تا خرداد (گلهای برون زاد آور)، تابستان (گلهای درون زاد آور)
دورگه گیری: دورگه های Viola rupestris بین گونه های V. canina, V. mirabilis, V. pumila, V. reichenbachiana V. riviniana ایجاد می شوند.
گونه های مشابه: Viola rupestris برخی اوقات با V. riv
iniana بدلیل شباهت در حضور کرک ها اشتباه شناسایی می شوند، اما آنها در شکل گوشوارک متفاوتند.
رویشگاه: مکان های باز با رویش تنک و علفی، نسبتاً خشک؛ سنگ های پوشیده با شن های آبرفتی؛ گاهی اوقات در مکان های نسبتاً مرطوب روی خاک های رسی.
پراکندگی جغرافیایی: شمال، شرق و مرکز اروپا، قفقاز، مرکز آسیا، شرق سیبری به سمت دریای Okhotsk و Sakhalin.
پراکندگی در ایران: شمال و شمال غرب.
پراکندگی در شمال ایران: مازندران: ارتفاعات سماموس، بدون شماره هرباریومی، حسینی؛ گیلان: ماسوله، بدون شماره هرباریومی، قویدل پارسا؛ جاده اسالم به خلخال، گردنه الماس، 13480-GUH، یوسفی و وافی، اردیبهشت 89، گردنه الماس، 13491-GUH، یوسفی و وافی.
Viola reichenbachiana Jord. ex Boreau
Boreau, Fl. Center France, ed. 3, 2: 78 (1857). -Synonym: V. sylvestris Lam., Fl. France 2: 680 (1778) p.p., V. canina var. silvatica Fr. (1828).- V. silvatica Fr. ex Hartm. f. (1841).
گیاهانی همی کریپتوفیت، ریزوم دار، دارای ساقه گل دهنده چند ساله، کرکدار؛ ریزوم عمودی، به ضخامت mm 4-2، پوشیده با گوشوارک های قهوه ای، با برگ های رزت انتهایی؛ برگ های رزت (8-) 6-3؛ گوشوارک باریک، نوک تیز، mm 5/1- 1 × 7-5، با 12- 7 شرابه باریک که از عرض گوشوارک در نقطه اتصال بلند تر است؛ دمبرگ به طول تا cm 3، صاف؛ پهنک تخم مرغی-قلبی تا قلبی، mm (22-) 18-11 × (30-) 25-20، سبز با کرک های نسبتاً بلند، کرک ها به طول mm 1- 5/0، در حاشیه پهنک متراکم تر، حاشیه دندانه ای با 20-15 دندانه نوک کند یا دندانه های نوکدار در قسمت قاعده، قاعده قلبی شکل تا قلبی عمیق، رأس نوک تیز تا نوک کند؛ ساقه هوایی قبل از گل دادن توسعه می یابد، مستقیم یا بالا رونده،به طول تا cm 30، صاف؛ گوشوارک نوک تیز باریک، به طول mm 10-7، ابتدا سبز اما با مسن شدن تیره می شود، با شرابه های باریک بلند تر از عرض گوشوارک در نقطه اتصال؛ دمبرگ تا cm 5، طول آن به سمت بالای ساقه کاهش می یابد، صاف؛ پهنک برگ های وسط ساقه تخم مرغی تا قلبی- تخم مرغی، mm (20-) 18-11 × (28-) 25-20، سبز با کرک های نسبتاً بلند در سطح رویی،پهنک برگ های رزت کرکدار، حاشیه دندانه ای با 14-18دندانه، قاعده قلبی شکل تا قلبی شکل عمیق، رأس تقریباً نوک تیز تا نوک کند.
گل های برون زاد آور بی بو، از وسط یا بخش بالایی ساقه هوایی؛ دمگل صاف، به طول تا cm 8، طویل تر از برگ همان میان گره؛ برگه نوک تیز، در نیمه بالایی دمگل؛ کاسبرگ نیزه ای، نوک تیز، کاسبرگ های بالایی mm 5/1 × 8-6، کاسبرگ های جانبی mm (2-) 5/1-1 × 9-7 (در هر دو مورد بدون زایده)؛ زایده نیمه کروی تا بریده، به طول mm 5/1 (-1)؛ جام گل mm 18-12 × 22-17 در دید روبرو، دارای در دهانه دارای مو های شفاف، گل بنفش تا آبی، در قاعده مایل به سفید، حاشیه های گلبرگ ها هم پوشانی ندارند، گلبرگ های بالایی برگشته، واژ تخم مرغی باریک، mm 6- 5/3 × 15-10 بجز مهمیز؛ مهمیز بنفش، مستقیم، نوک دار، به طول mm 5-4؛ خامه زگیل دار؛ گل های درون زاد آور به طول mm 4-3، کپسول تخم مرغی-سه گوش، نوک کند، به طول mm 10-7، صاف، شکوفا؛ بذر ها تخم مرغی، mm 2- 5/1، قهوه ای روشن، زایده کوچک.[2n=60]
ویژگی: گلهای CH میتوانند تا 15 روز بدون چروکیدگی باقی بمانند.
دورگه گیری: دورگه های V. reichenbachian بین گونه هایV. canina, V. mirabilis, V. pumila, V. riviniana, V. rupestris, V. stagnina و V. uliginosa ایجاد می شوند.
گونه های مشابه: هنگامی که گل در روی گیاه وجود نداشته باشد جداسـازی V. reichenbachiana و V. riviniana مشکـل می باشد.
زمان گلدهی: فروردین تا اردیبهشت (گل های برون زاد آور)، تابستان (گل های درون زاد آور)
رویشگاه: خاک های غنی از مواد غذایی، معمولاً آهکی، مکان های سایه ای نسبتاً مرطوب؛ جنگل های برگ ریز.
پراکندگی جغرافیایی: غرب اوراسیا، از مرکز اسپانیا و جزایر بریتانیا، شرق تا استونی و یونان، شمال ترکیه و قفقاز .
پراکندگی در ایران: شمال، شمال غرب و شمال شرق
پراکندگی در شمال ایران: گیلان: جاده اسالم به خلخال، 13652-GUH، یوسفی و مارکازن، اردیبهشت 88، اسالم به خلخال، 13663-13656-GUH، یوسفی – وافی، فروردین 89.
Viola caspia (Rupr.) Freyn
Freyn (1902) in Bull. Herb. Boiss. 2. Sér.: 840. Basionym: Viola sylvatica Fries var. caspia Rupr. (1869), in Fl. Caucas.: 154. Type probably in LE; described from Lenkoran (Azerbaijan) on the SW Caspian coast. – Synonyms: V. neglecta M.Bieb. (1808) in Fl. Taur.-cauc. I: 172, non F.W.Schmidt, nom. illegit. – V. silvestris ssp. caspia Kupff. (1909), in Viol. Caucas. Tauriaeque in Fl. cauc. crit. 3(9): 212. – V. silvestris ssp. caspia (Freyn) [sic!] W.Becker (1910), in Viol. europ.: 53. – V. sieheana W.Beck [sic!], in A.A. Grossheim (1962): Flora Kavkaza 4: 206.
گیاهانی همی کریپتوفیت، ریزوم دار، دارای ساقه گل دهنده چند ساله، کرکدار؛ ریزوم عمودی، به ضخامت mm 5-2، پوشیده با گوشوارک های قهوه ای، با برگ های رزت انتهایی؛ برگ های رزت (8-) 6-3؛ گوشوارک باریک، نوک تیز، (3-) 5/2- 5/1 × (18-) 14-7، با (11-) 7-4 شرابه باریک که از عرض گوشوارک در نقطه اتصال بلند تر است؛ دمبرگ به طول تا cm 4، صاف؛ پهنک تخم مرغی-قلبی، mm (31-) 25-18 (-11) × (40-) 30-20 (14)، سبز، صاف تا دارای کرک های پراکنده، در حاشیه پهنک متراکم تر، حاشیه دندانه ای با 20-15 دندانه نوک کند یا دندانه های نوکدار در قسمت قاعده، قاعده قلبی شکل تا قلبی عمیق، رأس نوک تیز تا نوک کند؛ ساقه هوایی قبل از گل دادن توسعه می یابد، مستقیم یا بالا رونده، به طول تا cm 50، صاف؛ گوشوارک سبز اما با مسن شدن تیره می شود؛ دمبرگ به طول تا cm 5، طول آن به سمت بالای ساقه کاهش می یابد، صاف؛ پهنک برگ های وسط ساقه قلبی تا