بود به تدریج توسط زبان ترکی جایگزین شده است.
با وجود گرایشات دوگانه مذهبی و قومی، پیروان هر دو مذهب با احترام به اعتقادات یکدیگر، مراسم دینی، ملی و مناسک خود را برگزار میکنند. در عروسیهای هر قوم، موسیقی و آوازهای محلی کردی و آذری اجرا میشود.
تنوع پوشاک مردم روستا علاوه بر تأثیر از اقلیم سرد، از تنوع قومی نیز متأثر است. مردم کُرد از لباسهای محلی استفاده میکنند، ولی آذریها، لباسهای معمول در شهرها را بر تن میکنند. برخی از زنان آذری نیز از پوشاک ویژه محلی استفاده میکنند.
4-4-7-2 بررسی نرخ باسوادی و برخورداری از خدمات
بررسی شاخص های آموزشی و بهداشتی در شهرستان تکاب و مقایسه آن با استان نشان دهنده وضعیت نسبتا نامناسب در سطح شهرستان ومحرومیت این شهرها است. نرخ باسوادی در سطح استان بیشتر از سطح شهرستان تکاب بوده و رتبه شهرستان تکاب در میان شهرستانها 10 می باشد. نسبت دانش آموز به کلاس در شهرستان در حدود 32 نفر بوده و بیشتر از میانگین استان است. نسبت تخت بیمارستانی به هزار نفر در شهرستان و معادل 93 تخت می باشد.
جدول5-2: وضعیت شاخص های آموزشی و بهداشتی شهرستان تکاب با استان
شرح
استان
شهرستان
رتبه شهرستان
نرخ باسوادی
69
1/62
10
نرخ باسوادی زنان
6/58
1/49
8
نسبت دانش آموز به کلاس
5/29
2/32
2
نسبت دانش اموز دختر به کل
7/43
9/40
11
نسبت تخت بیمارستانی به هزار نفر
94
93
4
نسبت پزشک به ده هزار نفر
5/5
1/3
12
نسبت پزشک متخصص به ده هزار نفر
3/2
8
11
نسبت مراکز بهداشتی و درمانی به صد هزارنفر
1/8
7
11
5-7-2 بررسی ویژگی های اقتصادی شهرستان تکاب
اقتصاد شهرستان تکاب به ترتیب وابسته به کشاورزی ، دامپروری ، معادن و صنایع دستی می باشد بیشتر در آمد مردم شهرستان تکاب از کشاورزی و دامپروری است و کمتر واحد صنعتی در شهرستان تکاب به چشم میخورد. بزرگترین معدن طلای خاورمیانه با ذخیره ۸۰ تن طلای خالص در روستاهای آغدره و زرهشوران تکاب قرار دارد. از صنایع دستی این شهر میتوان به فرش افشار اشاره کرد که شهرت جهانی دارد و به فرش آهنین معروف است و خانوادههای بسیاری از بافت این فرش های دستباف امرار معاش میکنند. در زمانی که بازار فرش دستباف رونق خوبی دااشت بیش از ۱۸ هزار نفر به طور مستقیم به کار فرش بافی اشتغال داشتند. فرش دستباف افشار تکاب به نوعی سوغات این شهر هم محسوب میشود.
تکاب منطقه ای دارای کشاورزی و دامپروری است و در حوالی آن گندم، جو و حبوبات عمدتا به صورت دیم کشت می شوند، این در حالیست که در اطراف شهر باغ و قلمستان نیز وجود دارد. با این وجود می توان ادعا کرد که کار اصلی مردم در این محدوده شهرستان دامپروری و قالیبافی می باشد. از تولیدات این شهرستان می توان به فرش معروف افشار، جاجیم، گلیم و سجاده اشاره کرد. شایان ذکر است که نقشه افشار تکاب در هنر قالیبافی شهرت جهانی دارد.
در سال های اخیر با احداث سد ساروق تکاب بخشی از مشکلات مردم تکاب در زمینه بخش کشاورزی و صنایع وابسته به آن کاسته شده است شبکه آبیاری سد ساروق تکاب جهت تامین آب مورد نیاز پنج هزار و پانصد هکتار از اراضی زراعی تکاب با چهار ایستگاه پمپاژ مرکزی و خطوط انتقال آب به طول 106 کیلومتر با تراکم 80 درصد آبیاری بارانی و 20 درصد آبیاری قطره ای احداث می شود و برای احداث این شبکه آبیاری 500 میلیارد ریال اعتبار اختصاص یافته است.
1-5-7-2 معادن و صنایع دستی:
موقعیت خاص طبیعی منطقه و کمبود آب و وجود کوه ها و تپه ها سبب شده تا کشاورزی این منطقه به تنهایی نتواند نقش موثری در تامین معیشت مردم داشته باشد در نتیجه اقتصاد شهرستان تکاب برمحور فرش بافی دستی قرار گرفته است . قدمت بافت فرش در این منطقه به بیش از300 سال میرسد و فرشهای معروف و گرانبهای «افشار » که دراین منطقه تولید می گردد امروزه به لحاظ کیفیت ممتاز آن به فرش «افشار آهنین » ملقب گردیده است و قابل ذکر است که شناخت و معروفیت آن در بازارهای جهانی بسیار بیشتر از از داخل کشور می باشد. از عمدهترین محصولات صنایع دستی شهرستان تکاب میتوان به قالیبافی، گلیم بافی و تولید سنتی انواع زیرانداز اشاره کرد. دار قالی و گلیم در اتاق کرسی نصب میشود و زنان روستا در زمستان و پاییز به بافت این نوع محصولات صنایع دستی اقدام میکنند.
بخش معدن دراین شهرستان دارای قابلیت های بسیار ارزشمندی است، یکی از معروف ترین مواد معدنی شناخته شده در این منطقه طلا می باشد که در چندین نقطه این منطقه شامل روستاهای زره شوران، آقدره و . . . شناسایی شده است . یکی از ویژگی های اقتصادی شهرستان تکاب وجود منابع طبیعی بکر و معادن متعدد در این شهرستان می باشد در حال حاضر تعداد کثیری از جمعیت روستاهای اطراف مجموعه تخت سلیمان در معادن فعال این منطقه اشتغال دارند از معادن فعال در محدود می توان به معادن ذیل اشاره داشت.
ردیف
نام معدن
نام ماده معدنی
نوع ماده معدنی
1
تراورتن گنبد تکاب
تراورتن
مصالح ساختمانی
2
دولومیت بدرلو تکاب
دولومیت
غیرفلزی
3
زرنیخ زره شوران تکاب
زرنیخ
غیرفلزی
4
طلای آغدره تکاب
طلا
فلزی
5
لاشه و پی حاجی بابا تکابr />لاشه و پی
مصالح ساختمانی
جدول6-2: فهرست معادن فعال در محدوده شهرستان
6-7-2 بررسی انواع جاذبه های گردشگری
جاذبه گردشگری یکی از مهم ترین دلایل مسافرت مردم به یک مقصد خاص می باشند. آنها به عنوان عامل کشش و جذب با توجه به ویژگی های خاص و و جذابیت هایی که دارند، می توانند گردشگران را از نقاط و سرزمین های دور به سمت خود جذب کنند (پارساییان و اعرابی 1378). هر قدر جاذبه های گردشگری متنوع و منحصر به فرد و جذاب تر باشند، از قدرت کشش بالاتری برخوردار خواهند بود و در نتیجه حوزهی نفوذ وسیع تری خواهند داشت. جاذبه ها در سیستم گردشگری از اهمیت و جایگاه بخصوصی بر خوردارند.
جاذبه ها به عنوان یک فاکتور اصلی و تعیین کننده در توسعه مقاصد گردشگری به لحاظ علمی امری پذیرفته شده و مورد قبول می باشد. بنا به گفته ادوارد اینسکیپ، ویژگی ها و مشخصه های جاذبه ها در یک منطقه، اساس توسعه گردشگری را محیا می سازد.
بنابر این برای فراهم کردن بستر مناسب جهت توسعه امر گردشگری، شناسایی جاذبه ها و منابع در مرحلهی اول و سپس ارزیابی آنها امری ضروری به نظر می رسد. جاذبه های گردشگری با توجه به تنوع، منحصر به فرد بودن، درجهی اعتبار و سندیت، ارتباط و مجاورت با سایر جاذبه ها و در دسترس بودن، زنده بودن و موقعیت استقرار دارای اهمیت و جذابیت متفاوتی هستند که می توانند انگیزه های سفر را برای گردشگران تقویت کنند.
با توجه به نقش ها و کارکردهایی که جاذبه ها در توسعه گردشگری مقاصد بر عهده دارند، نحوه برنامه ریزی، مدیریت و توسعه آنها از اهمیت قابل توجهی بر خوردار است. عدم برنامه ریزی جهت بهره برداری مستمر از منابع (طبیعی،اقتصادی و فرهنگی)، امکانات و تسهیلات باعث از دست رفتن این پتانسیل ها و حتی باعث صدمات جبران ناپذیری به این صنعت و جامعه خواهد شد.”منابع گردشگری” در صورت استفاده از سرمایه، به کارگیری تکنولوژی، اعمال مدیریت به گونه ای که به بخشی از نیاز و تقاضای گردشگران پاسخ گویند، تبدیل به” جاذبه گردشگری “می شوند.
همانند گردشگری برای جاذبهی گردشگری نیز تعریف یکسان و واحدی ارائه نشده است. در زیر به برخی از این تعاریف اشاره می کنیم:
مشخصه فرهنگی یا فیزیکی یک مکان خاص که گردشگران یا مسافران آن را برطرف کننده یک یا چند نیاز گذران اوقات فراغت خود می دانند. چنین مشخصه هایی می تواند محدود به یک موقعیت (اقلیم، فرهنگ، پوشش گیاهی یا مناظر) یا مختص به یک مکان باشند مثل اجرای تئاتر،موزه یا آبشار.
ویژگی های مثبت و مطلوب یک منطقه برای انجام یک فعالیت یا مجموعه فعالیت های مورد نظر مشتری یا مصرف کننده که از جملهی آن می توان به اقلیم، منظره ، فرهنگ و فعالیت ها و…اشاره کرد.
برای این تعاریف متفاوت دسته بندی های متفاوتی نیز وجود دارد، در این گزارش دسته بندی ارائه شده از سوی اینسکیپ مدنظر قرار گرفته است. جاذبه ها از دیدگاه ادوارد اینسکیپ عبارتند از: ” جاذبه های طبیعی، فرهنگی، تاریخی و انسان ساخت که غالبا مقاصد بر اساس پتانسیل های خود کم و بیش از اکثر جاذبه ها برخوردارند.”
زیر گونه های تشکیل دهندهی جاذبه ها در طبقه بندی اینسکیپ شامل موارد زیر می باشد:
1-6-7-2 جاذبه های طبیعی که بر اساس ویژگی های محیط طبیعی هستند:
اقلیم(Climate)
چشم اندازهای زیبا (Scenic Beauty)
سواحل و بندرگاه ها (Beaches and Marine Areas)
پوشش گیاهی و جانوری (Flora and Fauna)
ویژگیهای خاص طبیعی (Special Environmental Features)
پارکها و مناطق حفاظت شده (Parks and Conservation Areas)
گردشگری سلامت (health tourism)
2-6-7-2 جاذبه های فرهنگی که بر مبنای فعالیت انسانی هستند:
سایت های باستانی،تاریخی و فرهنگی (Historical Monuments)
الگوهای متمایز فرهنگی (Distinctive Cultural Patterns)
هنرها و صنایع دستی (Art and Handicrafts)
فعالیت های اقتصادی جالب (Interesting Urban Areas)
موزه و تسهیلات فرهنگی (Museums and Other Cultural Facilities)
جشنوارههای فرهنگی (Cultural Festivals)
میهمان نوازی بومیان (Friendliness of Residents)
و…
3-6-7-2 جاذبه های انسان ساخت که بصورت مصنوعی خلق شده اند:
پارک های موضوعی (Theme Parks)
خرید (Shopping)
اجلاس ،نشست ها و کنگره ها (Conventions, Conferences, Meeting)
وقایع خاص (Special Events)
کازینوهای قمار (Gambling Casinos)
سرگرمی ها (Entertainment)
تفریح و ورزش (Recreation and Sports)
و غیره….
بدون شک بهره مندی از منابع و جاذبه های گردشگری موجود در مقاصد گردشگر پذیر، در پیدایش گردشگری و توسعه منطقه مذکور نقش اساسی را می تواند بازی کند و بکار گیری منابع گردشگری مستلزم نگاهی همه جانبه و علمی به این مقوله است. در صورتی که برنامه ریزی و مدیریت خردمندانه ای در بهره مندی از منابع و جاذبه های گردشگری وجود نداشته باشد، زمینه های بهره مندی از این منابع کاهش می یابد و در برخی از موارد از بین خواهد رفت. به همین دلیل لازم است تا شناخت عمیق و متکی به واقعیتی در رابطه با جاذبه ها و منابع گردشگری داشته باشیم تا بدین وسیله ابزار های مناسب برنامه ریزی و توسعه را فراهم آوریم.
شناسایی، معرفی و برنامه ریزی جاذبه های بالقوه و بالفعل، از ارکان توسعه گردشگری بوده و معیاری است برای تعیین ظرفیت پذیزش گردشگران، برنامه ریزی توسعه بازار و مدیریت بازاریابی. جاذبه های گردشگری با توجه به تنوع، منحصر به فرد بودن،درجه اعتبار و سندیت، ارتباط و مجاورت با سایر جاذبه ها و در دسترس بودن، زنده بودن و موقعیت استقرار دارای اهمیت و جاذبیت متفاوتی هستند که می توانند انگیزهی سفر را برای گردشگران تقویت کنند. به طور کلی منابع گر
دشگری از نظر پراکنش مکانی-فضایی و ویژگی های خاص به دلیل قدمت و سابقهی تاریخی، وجود عناصر با ارزش و منحصر به فرد، جذابیت های بصری، جنبه های قداست و تبرک، طبیعی، و یا فرهنگی بودن، پاسخگوی بخش های خاصی از بازار است. لذا شناخت ویژگی ها جذابیت ها و تنوع این منابع، برنامه ریزان را در انتخاب بازار های هدف، پاسخگویی به تقاضای موجود، برنامه ریزی توسعه آتی و نهایتا طولانی کردن چرخهی عمر محصول (جاذبه های گردشگری) یاری خواهد نمود.
نمودار10-2: انواع جاذبه های گردشگری جاذبه های گردشگری
جاذبه های گردشگری
جاذبه های تاریخی و فرهنگی
جاذبه های تاریخی و فرهنگی
جاذبه های انسان ساخت
جاذبه های انسان ساخت
جاذبه های طبیعی
جاذبه های طبیعی
فرهنگ مادی
فرهنگ مادی
فرهنگ معنوی
فرهنگ معنوی
کوهستانها
غارها
قلل آتشفشانی
اشکال ویژه زمین شناسی
یخچالهای کوهستانی
قلل کوهها،صخره
مناطق ساحلی
منابع آب
دریاچه ها و دریاها
تالابها و مردابها
رودخانه ها
آبشارها
چشمه آبهای گرم و معدنی
پوشش گیاهی
گیاهان یکساله
گیاهان جنگلی
حیات وحش
پرندگان
جانوران(خزندگان،درندگان،حشرات، ماهیها
مناطق حفاظت شده
و…
کوهستانها
غارها
قلل آتشفشانی
اشکال ویژه زمین شناسی
یخچالهای کوهستانی
قلل کوهها،صخره
مناطق ساحلی
منابع آب
دریاچه ها و دریاها
تالابها و مردابها
رودخانه ها
آبشارها
چشمه آبهای گرم و معدنی
پوشش گیاهی
گیاهان یکساله
گیاهان جنگلی
حیات وحش
پرندگان
جانوران(خزندگان،درندگان،حشرات، ماهیها
مناطق حفاظت شده
و…
جشن های ملی و سنتی
جشن های دینی و آیینی
اجرای مراسم دینی
عزاداری ها
شادی ها و عروسی ها
رخدادها
مو سیقی سنتی
رقصها
بازی های محلی
جشن های ملی و سنتی
جشن های دینی و آیینی
اجرای مراسم دینی
عزاداری ها
شادی ها و عروسی ها
رخدادها
مو سیقی سنتی
رقصها
بازی های محلی
.کاخ ها و قصر ها
.قلعه ها
.پل ها
.معابد
.(مساجد، کلیسا، آتشکده)
.آرامگاه و مکان مقدس
.خانه های مسکونی
.حمام هاو خدمات عمومی
.میادین
.فضاهای شهری و روستایی
مجسمه ها
سنگ نوشته ها
شیوه سکونت
سبک معماری
بازارهای هفتگی
باغ های قدیمی
قناتها
بازارهای قدیمی و جدید
نوع پوشش،لباس و غذاها
.مجسمه هه
.سنگ نوشته ها
.بازارهای قدیمی و جدید
.نوع پوشش، لباس،غذاها
.شیوه سکونت
.سبک زندگی
.کاخ ها و قصر ها
.قلعه ها
.پل ها
.معابد
.(مساجد، کلیسا، آتشکده)
.آرامگاه و مکان مقدس
.خانه های مسکونی
.حمام هاو خدمات عمومی
.میادین
.فضاهای شهری و روستایی
مجسمه ها
سنگ نوشته ها
شیوه سکونت
سبک معماری
بازارهای هفتگی
باغ های قدیمی
قناتها
بازارهای قدیمی و جدید
نوع پوشش،لباس و غذاها
.مجسمه هه
.سنگ نوشته ها
.بازارهای قدیمی و جدید
.نوع پوشش، لباس،غذاها
.شیوه سکونت
.سبک زندگی
موزه ها
پارکهای مصنوعی
نمایشگاهها
سالنها و مراکز ورزشی
فروشگاهها
سینما ها
سالن های نمایش
پیستهای اسکی
گالری های نقاشی و خطاطی
کارخانه ها
محدوده های حفاظت شده
پارکها
همایشها
مسابقات ورزشی
جشنوارهها(موسیقی ،فیلم، نمایش)
موزه ها
پارکهای مصنوعی
نمایشگاهها
سالنها و مراکز ورزشی
فروشگاهها
سینما ها
سالن های نمایش
پیستهای اسکی
گالری های نقاشی و خطاطی
کارخانه ها
محدوده های حفاظت شده
پارکها
همایشها
مسابقات ورزشی
جشنوارهها(موسیقی ،فیلم، نمایش)
منبع: اینسکیپ، (1991)
در جدول زیر