دسته بندي علمی – پژوهشی : بررسی اثرات جیره های حاوی آویشن، گل‌گاو زبان و سین‌بیوتیک بر عملکرد جوجه …

۴-۴- تأثیر تیمارهای آزمایشی بر تعداد سلول‌های خونی
مقایسه گروهی تیمارهای آزمایشی در جدول ۴-۱۲ و میانگین تعداد گلبول‌های سفید خون (WBC ^[۳۱])، گلبول‌های قرمز خون (RBC^[32])، هموگلوبین و هماتوکریت سرم خون در ۲۱ و ۴۲ روزگی در جدول ۴-۱۳ گزارش شده است.
۴-۴-۱- تأثیر تیمارهای آزمایشی بر تعداد گلبول‌های سفید خون (WBC)
نتایج نشان میدهد بین تیمارها از نظر تعداد گلبولهای سفید تفاوت معنیداری وجود داشت (۰۵/۰>P). کمترین تعداد گلبولهای سفید مربوط به تیمار آویشن ۵/۰ درصد و شاهد بود که با دیگر تیمارها تفاوت معنی‌داری داشتند (۰۵/۰>P). بیشترین تعداد گلبولهای سفید مربوط به تیمار ۷۵/۰ درصدگل گاوزبان که با تیمارهای دیگر بجز تیمارهای حاوی آویشن ۵/۰ درصد و شاهد تفاوت معنیداری نداشت (۰۵/۰<P). در مقایسه گروهی تیمارهای آزمایشی در۲۱ و ۴۲ روزگی، نیز میانگین مربعات گلبول‌های سفید مواد افزودنی نسبت به تیمار شاهد در سطح (۰۱/۰ P<) تفاوت معنی داری مشاهده شد. افزایش تعداد کل گلبول‌های سفید بیانگر تحریک سیستم ایمنی بدن میزبان می‌باشد] ۳۲ [. به احتمال زیاد افزایش تحریک سیستم ایمنی سبب اتلاف انرژی حیوان و در نتیجه باعث کاهش عملکرد جوجههای گوشتی میشود[۳۲]. احتمالاً افزایش تعداد گلبول‌های سفید خون را می‌توان نوعی ایمنی ناشی از مصرف گیاه دارویی دانست [۳۲]. روغن‌های اسانسی موجود در گیاهان داروئی مانند( گل گاوزبان و آویشن) می‌توانند بر سیستم ایمنی اثر داشته باشند [۱۱۰].این روغن‌ها به عنوان ترکیبات ضد تنش کاربرد دارند و از طرفی خواص ضد ویروسی، ضد باکتریایی و ضد قارچی این ترکیبات می‌توانند در بهبود عملکرد سیستم ایمنی مؤثر باشد و محیط را برای تهاجم عوامل خارجی نامناسب سازند [۱۰۲]. افزایش تعداد گلبول‌های سفید خون می‌تواند در تقویت سیستم ایمنی بدن پرنده نقش مهمی را ایفا کنند . احتمالاً بتوان بیان کرد که افزایش تعداد گلبول های سفید خون نوعی ایمنی ناشی از مصرف گیاهان داروئی باشد [۱۰۲].
۴-۴-۲- تاثیر تیمارهای آزمایشی بر گلبول‌های قرمزخون (RBC)، هموگلوبین و هماتوکریت
نتایج این آزمایش نشان داد که تعداد گلبول های قرمز خون (RBC)، هموگلوبین و هماتوکریت پلاسمای خون در دوره پرورش جوجه‌های گوشتی تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفتند و از نظر آماری تفاوت معنی‌داری بین آن‌ها مشاهده نشد(۰۵/۰<P). افزایش غیر معنی‌دار درصد هماتوکریت و غلظت هموگلوبین می‌توانددر رابطه باکاهش حساسیت پرنده به عوارضی مانند آسیت و سندرم مرگ ناگهانی مفید باشد. با توجه به نقش مهم اکسیژن در کاهش این عوارض و توانایی همو گلوبین برای انتقال اکسیژن به بافت‌ها می‌توان به اهمیت بهبود این دو فاکتور پی برد[۱۴]. تیمور زاده وهمکاران گزارش کردند که درصد هماتوکریت و غلظت هموگلوبین در بین تیمارهای حاوی عصاره آویشن، سرخارگل، سیر و آنتی بیوتیک ویرجینامایسین تفاوت معنی دار نداشت ولی بیشترین درصد هماتوکریت و غلظت هموگلوبین مربوط به تیمار آویشن بود [۱۴]. سطوح پایین ساپونین(از مواد مؤثره عصاره آویشن) می‌تواند قطر پرزهای روده را افزایش دهد، افزایش قطر پرزهای باعث افزایش نفوذپزیری روده به ملکولهایی مانند فریتین می‌شود [۱۷۰ ]. ممکن است فریتین بر میزان همو گلوبین و درصد هماتو کریت تأثیر گذار باشد. از سوی دیگر افزایش نفوذ پزیری به جذب سایر مواد مغذی مانند اسید فولیک کمک می‌کند.
۴-۴-۳- شمارش تفریقی گلبول‌های سفید سرم جوجه‌ها در ۲۱ و ۴۲ روزگی
در جدول ۴-۱۴ میانگین تعداد انواع گلبولهای سفید خون گزارش شده است. بین تیمارها از نظر تعداد هتروفیل تفاوت معنیداری وجود نداشت (۰۵/۰<P) اما از نظر عددی کمترین تعداد هتروفیل مربوط به تیمار سین‌بیوتیک و بیشترین تعداد هتروفیل مربوط به تیمار ۵/۰ درصد آویشن بود. همانطور که در جدول ۴-۱۳ آمده است بین تیمارها از نظر تعداد لنفوسیت تفاوت معنیداری وجود داشت (۰۵/۰>P). کمترین تعداد لنفوسیت مربوط به تیمار ۵/۰ درصد آویشن بود که با دیگر تیمارها بجز تیمار ۷۵/۰ درصد گل گاوزبان تفاوت معنیداری داشت (۰۵/۰>P). بیشترین تعداد لنفوسیت مربوط به تیمارسین بیوتیک بود که با تیمار ۵/۰ درصد آویشن و ۷۵/۰ درصد گل گاو زبان تفاوت معنیداری داشت (۰۵/۰>P). روغن‌های اسانسی موجود در گیاهان داروئی می‌توانند بر سیستم ایمنی اثر داشته باشند. این روغن‌ها به عنوان ترکیبات ضد تنش کاربرد دارند و از طرفی خواص ضد ویروسی، ضد باکتریایی و ضد قارچی این ترکیبات می‌توانند در بهبود عملکرد سیستم ایمنی مؤثر و محیط را برای تهاجم عوامل خارجی نامناسب سازند [۱۰۲]. افزایش تعداد گلبول های سفید خون می‌تواند در تقویت سیستم ایمنی بدن پرنده نقش مهمی را ایفا نماید [۱۲].
۴- ۴- ۴- نسبت هتروفیل به لنفوسیت ( H/L ) در سرم جوجه‌ها
با توجه به جدول ۴-۱۴ نتایج نشان داد که بین تیمارهای آزمایشی تفاوت معنیداری وجود دارد (۰۵/۰<P). بین تیمارهای حاوی مواد افزودنی بیشترین نسبت هتروفیل به لنفوسیت مربوط به تیمار حاوی ۵/۰ درصد آویشن بود که با دیگر تیمارهای آزمایشی بجر تیمار سین‌بیوتیک تفاوت معنی‌داری نداشت (۰۵/۰>P). اسانسهای گیاهی موجود در گیاهان دارویی میتوانند بر سیستم ایمنی اثر داشته باشند. این اسانسها به عنوان ترکیبات ضدتنش کاربرد دارند و از طرفی خواص ضدویروسی، ضدباکتریایی و ضدقارچی این ترکیبات میتوانند در بهبود عملکرد سیستم ایمنی مؤثر باشد و میتوانند محیط را برای تهاجم عوامل خارجی نامناسب سازند [۱۱۳]. از آنجا که در طیور سالم تعداد لنفوسیتها بیشتر از سایر گلبولهای سفید در خون است. عوامل تنشزا با تحریک ترشح هورمون ACTH و هورمونهای غدد فوق کلیوی موجب افزایش نسبی تعداد هتروفیل به لنفوسیتها در طیور میشوند. بر این اساس، تعداد هتروفیلها و لنفوسیتها و تعیین نسبت هتروفیل به لنفوسیت در خون پرندگان به عنوان شاخصی مطمئن برای تخمین میزان استرس در آن‌ها ذکر شده است ] ۱۲ [. گزارش شده است که سین بیوتیک‌ها با کاهش عفونت‌های باکتریایی باعث کاهش درصد هتروفیل‌ها نسبت به لنفوسیت‌ها می‌شوند ( با توجه به اینکه در عفونت‌های باکتریایی درصد هتروفیل ها افزایش می‌یابد) که این گفته با نتایج آزمایش ما مطابقت دارد ] ۲۰ ]. ترپینن موجود در بسیاری از روغن‌های اسانسی به طور قابل توجهی توانایی لوکوسیت‌ها برای تخریب سلول‌های میکروبی که توسط آنتی‌بادی‌ها مورد حمله قرار گرفته‌اند را افزایش می‌دهد. احتمالا سطح ایمنوگلوبولین‌ها در خون در صورت استفاده از روغن‌های اسانسی افزایش می‌یابد [۱۱۲]. در این مرحله از خونگیری، جوجه های تغذیه شده با جیره دارای سین بیوتیک، نسبت هتروفیل به لنفوسیت کمتری نسبت به سایرگروه ها داشت، که نشان دهنده این است که درصد لنفوسیت و هتروفیل به ترتیب بیشتر و کمتر از سایر تیمارها بود. به نظر می‌رسد افزایش در شمار لنفوسیت‌ها و کاهش در نسبت هتروفیل به لنفوسیت در تمام گروه ها ممکن است نشان دهنده بهبود پاسخ‌های ایمنی اختصاصی باشد.