شاید واسه شمام پیش اومده که به قصد خرید آب معدنی داخل مغازه ای رفتید اما دست آخر با یه کیسه پر از خوراکیای جور واجور از مغازه بیرون اومدید و شاید حتی آب معدنی رو از قلم انداختید، پس دوباره به فروشگاه برگشتید و در آخر آب معدنی ای که می خواستین رو خریدین. اما به چه دلیل این اتفاق میفته؟ این مسأله علتی روانشناختی داره و تنها یه نمونه از مواقعیه که دست به خریدهای فکر نشده ای می زنیم که واقعا به اونا احتیاج نداریم. در ادامه می خوایم بببنیم چی می شه که بعضی وقتا خریدهای بی موردی می کنیم و چیجوری می تونیم جلوی این مسأله رو بگیریم و حساب شده و درست خرید کنیم.
۱- اثر دایدروت
اثر دایدروت (Diderot Effect) به موقعیتی میگن که بعد از خریدن یه چیز جدید، بقیه دارایی هاتون در مقایسه با این خرید جدید براتون بی ارزش به نظر می رسن، در نتیجه تصمیم می گیرین داراییای قبلی تون رو هم با وسایل جدید جانشین کنین. این یه روند پایان ناپذیره چون هر چیز جدیدی که بخرین خیلی زود قدیمی می شه و دوباره باید اونو با یه وسیله جدید جانشین کنین.
راه مقابله: قبل اینکه چیزی بخرین، تلاش کنین فهمیده باشین که چه هدف یا آرزو و انتظاری پشت خریدتون هست.
مثلا، می خواین یه گوشی هوشمند بخرین که با اون با بقیه در رابطه باشین و تو کاراتون کمک دست شما باشه یا به خاطر اینکه آرزوی ترفیع شغلی و درآمد بیشتر دارین؟ فکر نمی کنین خرید این گوشی جدید بیشتر در تغییر دیدتون نسبت به شغل تون اثر داره؟
۲- اثر اسنوب
وقتی چیزی می خرید که انتخاب هر کسی نیس تا با بقیه متفاوت به نظر برسین و توجه بقیه رو به خود جلب کنین، به این حالت اثر اسنوب (The snob Effect) می گن. آدمایی زیادی هستن که دوست دارن در مرکز توجه باشن و مثلاً خریدن یه لباس جدید، یکی از بهترین راه ها واسه جلب توجه دیگرونه.
راه مقابله: از کارایی که در اونا مهارت دارین و چیزایی که باعث افتخارتان هستن یه فهرست جفت و جور کنین. نگران نباشین، به طور قطع این فهرست کوتاه نیس.
پوشیدن لباسای خاص تنها راه جلب توجه بقیه نیس.
شما با یه صحبت باحال یا نشون دادن ویژگیای مثبت و مورد پسند شخصیتی تون هم توجه بقیه رو به خود جلب می کنین.
۳- اثر بندواگن
اثر بندواگن (Bandwagon Effect) دقیقا برعکس مورد قبلیه و وقتی اتفاق می افته که چیزی رو فقط به خاطر این می خرید که مد شده و همه اونو دارن. ممکنه این وسیله اصلا مناسب شما یا سبک زندگی تون نباشه، با این حال شما اونو می خرید تا به روز باشین.
راه مقابله: قبل اینکه چیزی رو بخرین، از خودتون سوال کنین به چه دلیل این وسیله رو می خرید. شاید واقعا اون وسیله رو دوست دارین و لازمش دارین، اما شاید هم فقط تحت اثر بقیه مردم قرار گرفتین.
۴- خریدهایی واسه آینده
همه مردم دوست دارن نسبت به آینده خوشبین باشن. به همین خاطره که بعضی وقتا چیزایی رو واسه آینده می خریم، مثل لباسی که دو اندازه کوچیک تر از اندازه فعلی ما هستش تا به ما انگیزه دهد که وزن کم کنیم یا یه جفت کفش واسه قرار عاشقانه رویایی مون در حالی که هیچ کسی در زندگی مون نیس.
راه مقابله: یادتون باشه که خریدن یه لباس جدید شما رو لاغرتر، باهوش تر یا باحال تر نمی کنه.
شما واسه به دست آوردن این ویژگیا باید روی خودتون کار کنین. هیچ وسیله گرون یا شیکی شما رو به آینده زیبایی که منتظرش هستین نزدیک تر نمی کنه.
۵- خریدهای بدون برنامه ریزی
این حالت وقتی اتفاق می افته که روز بدی داشتین و تصمیم می گیرین چرخی در فروشگاه مورد علاقه تون بزنین یا به خاطر اینکه جایزه کاری مختصری گرفتین با اون کمی خرید کنین. اما شادی به وجود اومده به وسیله اینجور خریدهایی خیلی زود از بین میره چون چیزی که خریدین بعدا فراموش یا حتی باعث ناراحتی شما می شه چون پول زیادی خرج اون کردین.
راه مقابله: خریدهای بی مقدمه در نتیجه از دست دادن احساسات مثبت رخ میدن.
تلاش کنین فعالیتی پیدا کنین که اوقاتی که حال روحی خوبی ندارین، خسته هستین و اضطراب دارین با احساسات منفی تون مقابله کنه.
۶- ترفندهای بازاریابی ای که ناخودآگاه شما رو هدف می گیرن
موسیقی گوشنواز، رنگای گرم و بوهای آشنا، همه هنگام ورود به فروشگاه ها روی ما اثر می ذارن، حتی اگه متوجه اونا نشیم. فضای داخل فروشگاه ها گرم و راحته و معمولا بیرون فروشگاه از ویترینا دیده نمی شه.
در اینجور فضایی احساس آرامش می کنیم، زمان رو فراموش می کنیم و شروع به خرید کردن می کنیم.
راه مقابله: وقتی به خرید برید که گرسنه نباشین. در گوش تون هم هدفون بذارین و آهنگ گوش بدین. این بهترین راه واسه اینه که گرفتار ترفندهای بازاریابی نشید.
۷- حراجا و تبلیغات
این عادی ترین دلیلیه که باعث می شه چیزایی بخریم که به اونا نیاز نداریم. مثلا فروشگاه ها سه جنس رو به قیمت دو جنس میدن یا یه مدت محدود روی جنس هاشون تخفیف ۵۰ درصد می ذارن و از اونجایی که به نظر پیشنهاد خوبی می رسن چیزایی می خریم که واقعا به اونا احتیاج نداریم.
راه مقابله: جای نگهداری از وسایل تون رو محدود کنین، مثلا یه کمد رو به وسایل تون اختصاص بدین و مطمئن شید که همه اونا به اندازه کافی جا دارن و واسه اینکه چیزای بیشتری در کمد بذارین وسایل تون رو به هم فشرده نکردین.
۸- اجناس ارزون قیمت
ممکنه واسه اینکه بتونیم پول هامون رو پس انداز کنیم هنگام خرید وسایل مورد نیازمون انتخابای ارزون تری داشته باشیم. وسایل با کیفیت هرچند قیمت بیشتری دارن اما چند سال قابل استفاده هستن اما اجناس ارزون قیمت خیلی زود خراب می شن و از بین می رن و مجبور میشیم دوباره جنس جدیدی بخریم.
راه مقابله: شاید حالا بتونین کمی از پول تون رو پس انداز کنین اما شاید در آینده مجبور میشین پول بیشتری خرج تعمیر وسیله ارزون قیمت تون یا خرید یه وسیله جدید کنین. وقتی چیزی می خرید، به جای قیمت، به کیفیت اون دقت کنین.
۹- تکنیکای فروشنده ها واسه قبولوندن مشتری
خیلی از فروشنده ها می دونن که چیجوری اعتماد شما رو به خود جلب کنن. اونا به شما می گن که کدوم جنس فروشگاه شون عالی نیس و کدوم کیفیت بهتری داره.
اونا ادعا می کنن که کیفیت همه جنس هاشون رو می دونن و حتما جنسی دارن که به دردتون می خوره و همون چیزیه که آرزویش رو دارین. وقتی گرفتار این ترفندها شید در آخر می بینین که مثلا به جای یه دست لباسی که قصد خریدش رو داشتین، ده دست لباس خریده اید.
راه مقابله: همیشه یادتون باشه که قصد خریدن چی رو دارین. قبل از خرید، در مورد اون تحقیق کنین تا از فروشنده ها کمتر سؤال کنین. در بیشتر موارد، مشتریائی گرفتار ترفندهای فروشنده ها می شن که نمی تونن تصمیم بگیرن کدوم جنس رو بخرن. قبولوندن اینجور آدمایی واسه خرید کردن کار ساده تریه. یه راه دیگه اینه که به همراه دوستان تون به خرید برید چون تحت اثر قرار دادن همتون کار سخت تریه.
۱۰- ترسامون
خیلی اوقات ممکنه با دلیل یا بی دلیل احساس نگرانی کنیم و البته این طبیعت ذهن ما هستش و مسأله عجیبی نیس.
وقتی هنگام خرید با جنسی مواجه میشین که قصد خریدش رو نداشتید، ممکنه با خودتون فکر کنین که شاید دفعه دیگه پول کافی واسه خرید این وسیله نداشته باشین، در نتیجه تصمیم می گیرین که اونو بخرین. یه دلیل دیگه این مسأله می تونه این باشه که در دوران کودکی پدر و مادرتون همیشه به شما نه می گفتن.
راه مقابله: اگه قرار باشه به کشور دیگری مهاجرت کنین، چه چیزایی با خودتون می برید؟ طبیعتا چیزایی که می برید خیلی زیاد نیستن و فقط وسایلی هستن که واقعا به اونا احتیاج دارین، پس وسایلی که باقی می مانند لازم نیستن. بهتره پول تون رو خرج سفر یا کارای جالبی کنین که حسای مثبت تر و ماندگارتری به شما میدن.
چند ترفند روانشناختی که کمک می کنه حساب شده خرید کنین
با ۱۲ نشونه روشن اعتیاد به خرید آشنا شید
ترفندهایی ساده و کاربردی واسه تشخیص کیفیت لباس که وقت خرید به کارتون میاد